Jaargang 37 nr. 10, oktober 2022
 ‘Een rijke man’
De gelijkenis begint met ‘een rijke man’; geen compliment in de torah, de profeten en de psalmen We vinden harde oordelen over rijke mensen, omdat ze anderen tekortdoen. Amos verwijt het volk de armen kwaad te berokkenen (Amos 8: 5,6): oneerlijke handel, te lage lonen. Jesaja 5,8 fulmineert tegen grondspeculanten die geen plaats voor anderen overlaten. Dat kennen wij ook maar al te goed! Jeremia 5,26: armen en zwakken worden aan hun lot overgelaten. Toen al: Als je niet zelfredzaam bent, redt niemand je! De Psalmen? Hun geld helpt rijken niet - als ze dood zijn is het voorbij (Psalm 49,6-7.16-17; Psalm 37 en Psalm 73 e.a.). Maria zingt: ‘Rijken stuurt Hij (= God) weg met lege handen’ - nadat Hij hongerigen heeft overladen met gaven (Luc. 1,53).'Econoom': 'rentmeester’ of ‘uitdeler’? Die rijke man werkt zelf niet. Zijn rentmeester (Grieks; oikonomos, vgl. 'econoom') werkt wel. De baas hoort dat die zijn bezit verkwist. Zonder verder onderzoek volgt ontslag. Wie zijn die aanbrengers? Zijn ze betrouwbaar, zijn hun bedoelingen goed? Uit het Grieks blijkt: het zijn kwaadsprekers, ‘duivels’ van ‘aanklagers’. Die baas? Ook 'gain beste'! Al heel vroeg in de kerk worden de apostelen ‘rentmeesters’ (Gr.: oikonomos, weer die econoom!) van God genoemd. Volgens de Statenvertaling (1637) moeten ze vooral ‘uitdelen’. Paulus noemt zich ‘uitdeler van de verborgenheden Gods’ (1 Korinthiërs 4,1-2; ook zo de Naardense Bijbel). In 1 Petrus 4,10 wekt de apostel de gemeente op ‘uitdeler (te zijn) van de menigerlei genade Gods’. De NBG ’51 en de NBV21 vertalen op deze plaatsen ‘beheerder’. Soms kan een beheerder wel uitdelen, maar hij eist ook schulden op! De Statenvertaling kon weleens beter de kern raken van de 'rentmeester van Gods verborgenheden en genade'. De voedselbank is zo'n 'uitdeler' in onze dagen! De rentmeester deelt uit en oogst lof Onze rentmeester nu houdt ‘uitdeling’ onder de schuldenaars. Als we de maten van toen omrekenen naar de onze zien we: De schulden waren heel groot – die baas deed niet aan zorg! Honderd vaten olijfolie, ofwel 100 bat is 100 x 36,4 liter = 3,64 m3. Hedendaagse kleinschalige traditionele olijventeelt leert ons: een oogst op anderhalve hectare brengt 1,4 m3 olijfolie op. Die schuld is dus ruim tweeënhalve jaaropbrengst: ooit af te lossen? Met het graan is het nog schrijnender. Honderd ‘balen’ graan is 100 kor, 1 kor is 10 bat, dus 100x10x36,4=36,40 m3, dat is een gewicht van 27,3 ton. ‘Veel’, aldus een akkerbouwer in het Oldambt, zeker voor een kleine boer toen en daar. Hij oogst nu zo’n tien ton per hectare, dankzij de ontwikkeling van mechanisatie, gewasveredeling en kunstmest. In 1960 was het nog vijf ton. Het wereldrecord van 2018 is bijna 16,8 ton. De omgang van de rijke met schulden, leningen en rente staat heel ver af van het verbod op rente (Leviticus 25,36vv) en van het kwijtschelden van schulden in een sabbatsjaar (Deuteronomium 15,2). Zijn de getallen oosterse overdrijving? Zijn ze van belang voor het verhaal? Grote financiers van agrarische ondernemers in onze dagen hebben wel trekken van die rijke - en evenmin als hij een besef van zorg voor schuldenaars. Tot enige weken geleden konden klanten bij de Rabobank alleen lenen voor enorme schaalvergroting. Sinds kort is de bank van die ongebreidelde schaalvergroting afgestapt. Drie weken eerder zei ze geen van de als 'te groot' ervaren schulden weg te zullen schrijven. Dan krijgt de ‘uitdeler’ lof van de baas: de goochemerd heeft zijn toekomst veiliggesteld. In de Bijbel vinden we meer van die goochemerds - met of zonder leugen en bedrog. Die verdienen nooit een schoonheidsprijs! Kijk maar in 2 Sam. 13,3, 2 Sam. 14,2.20 en 2 Sam. 20,16.  Word uitdeler van Gods genade Aan de gemeente is het hele kapitaal van Gods genade toevertrouwd om uit te delen in de wereld (zie 1 Petrus 4,10). Ook al willen boze tongen een wig tussen haar en haar Heer drijven wegens haar menselijk falen, ze mag blijven zolang ze blijft uitdelen. En het kapitaal van Gods genade blijft groeien. Foto: Herfst, Google free | ||
| terug | ||