Jaargang 38 nr. 6, juni 2023
 Uit Egypte
Niemand van de generatie Israëlieten die Hij uit Egypte had bevrijd is ook in het Beloofde Land aangekomen. Onderweg in de woestijn geloofde niemand meer dat ze er ook zouden wonen (vers 5; Num. 14,29-30).De hemel op aarde? Engelen - geschapen hemelwezens - zitten gevangen in de onderwereld omdat ze 'hun oorspronkelijke positie ontrouw werden en de hun toegewezen plaats verlieten' (vers 6, 2 Pet. 2,4-5). Ze wilden zich vermengen met mensen, aardse wezens (Genesis 6,1-7) en verwekten nakomelingen bij de dochters van de mensen. Geestelijk en onsterfelijk horen ze thuis in de hemel om daar de ordening van het leven te bewaken. Mensen zijn 'vlees'; zij horen op de aarde thuis. Ze mogen de schepping bewerken en moeten haar bewaren. In oude Joodse legenden lezen we hoe ze vervolgens gruwelijk huishouden op de aarde. Zo wordt Gods schepping van hemel en aarde verstoord door engelen en door mensen, wezens die geschapen zijn. God beperkt nu de levensduur van de mensen, zo blijft het kwaad dat zij stichten binnen menselijke grenzen. Als dat niet helpt, besluit God de hele schepping te vernietigen door de zondvloed. Alleen Noach mag blijven leven, met zijn familie en de ark vol dieren. De 'godenzonen' worden opgesloten in de onderwereld. Sodom en Gomorra - schoolvoorbeelden van zonde. 'Sodomie' In de Bijbel is 'de zonde van Sodom' spreekwoordelijk, maar veel wijzer worden we niet. In onze traditie overheerst de gedachte aan seksuele handelingen tussen mannen onderling. Dat komt door het verhaal van de mannen van Sodom die de mannelijke gasten van Lot 'eens lekker willen pakken' (Bijbel in Gewone Taal Gen. 19). De term 'sodomie' is hiervan afgeleid, maar we vinden het nergens in de Bijbel. Na een lange ontwikkeling kreeg het in de zesde eeuw zijn beslag als 'gelijkgeslachtelijke omgang van mannen', veroorzaakt door afgoderij (Romeinen 1: 22v) en een gruwel in Gods ogen. Vastgelegd in kerkelijk en wereldlijke wetboeken, heeft het eeuwenlang geleid tot vreselijke en vaak massale processen, uitlopend op gruwelijke doodvonnissen van 'Sodomieten'. 'Rijkdom en onrecht'. In de Joodse discussies in de Misjna en de Talmoed (ontstaan en opgeschreven vanaf de ballingschap, zo'n 600 jaar voor Christus) over de zonde van Sodom wordt bijna nergens de verbinding gelegd met ongeoorloofde seks. De zonde van Sodom is in de leerhuizen het onrecht aan armen, zieken, bedelaars en vreemdelingen. Sodom was een welvarende stad was - Lot wilde daarheen. Een uitzondering: Sodom hield vreemdelingen buiten de poort en liet zieken aan hun lot over. De discussies in joodse leerhuizen zijn gebaseerd op de verwijtende woorden uit Ezechiël 16: 49 waar Jeruzalem en Samaria niets doen voor armen en misdeelden - 'net als Sodom'. In de discussies wordt Sodom steeds mooier en rijker, maar ook steeds zondiger en bozer. Een schoolvoorbeeld van die joodse interpretatie geeft ons de gelijkenis van de rijke man die rustig Lazarus hongerig en dorstig bij zijn voordeur laat liggen en zich alleen bekommert om zijn eigen feest en zijn eigen gasten. Zelfs restjes gaan niet naar Lazarus (Lucas 16,31-39)! 'Wezens, anders dan zijzelf'. De brief van Judas geeft nog weer een andere interpretatie van de zonde van Sodom: 'Net als de engelen pleegden ze ontucht en liepen achter wezens aan die anders waren dan zijzelf', schrijft Judas. In de vroege kerk wist men: die mannen bij Lot waren geen mensen, maar hemelse wezens, de engelen die bij Abraham op bezoek waren geweest. Sodom wil seks met hemelse wezens - anders dan in Lev. 18,22 of Rom. 1,26-27! MEER INTERPRETATIES MOGELIJK 'De zonde van Sodom' is in de Bijbel spreekwoordelijk en wordt verschillend ingevuld. Het bronnenmateriaal over de aard van die zonde is uiterst schaars en dus ontstaan al in Bijbelse tijden verschillen van inzicht ontstaan over 'wat er werd gedaan'. In de Bijbel vind je bijna altijd 'een spreekwoordelijk vreselijke zonde, met de even spreekwoordelijke verwoesting van de stad in het vuur als straf (Genesis, Jesaja, Jeremia)'. Spreekwoordelijk - zonder aan te geven wat er werd gedaan. Ook Jezus gebruikt het als dreigend spreekwoord voor wie Hem verwerpen (bv Chorazin en Beth Saida). 'De zonde van Sodom' heeft vele kanten. Ezechiël 16 verwijt Jeruzalem is slechter dan Sodom: ze deed niets voor armen en misdeelden, maar leefde er zelf goed van'. Die gedachte is dominant in de Misjna en de Talmoed. Bij Lot komen twee tradities bij elkaar. Als rechtvaardige doet hij zijn plicht tegenover gasten: hij ontvangt en beschermt ze in zijn huis. De mannen van Sodom willen 'die mannen' mishandelen en misbruiken (Gen.19,4). Zij weten niet dat het engelen, hemelse wezens (Gen. 18,20v) zijn. Hun zonde is veel erger dan ze weten. Als Lot ze tegenhoudt, willen ze hem wel pakken. Hij is en blijft tenslotte 'een vreemdeling'. Sodom wordt omgekeerd als afschrikwekkend voorbeeld voor eeuwen. Foto: Google, free | ||
| terug | ||